Pages Menu
TwitterFacebook
Categories Menu

Posted by on mar 30, 2016 in Moja Toskania, Opustoszałe miasta/Miasta widma, Reporterka z Toskanii filmuje | 4 comments

Sant’Anna di Stazzema – Narodowy Park Pokoju

Sant’Anna di Stazzema – Narodowy Park Pokoju

Kilka lat temu uslyszlalam o historii tego miasta, o tragedii, ktora tutaj sie wydarzyla. Zatrzesly sie pode mna nogi. Postanowilam sobie, ze ktoregos dnia przyjade tu i zloze hold ofiarom. Kilka miesiecy temu bylam blisko Sant’Anna di Stazzema. Lecz przedluzylo mi sie spotkanie w innym miescie. Nie zdazylibysmy dojechac tu za dnia. Odlozylismy wiec przyjazd. Udalo sie w wielkanocna niedziele. To samo zrobilo wiele innych osob. Jak by wlasnie w ten szczegolny dzien chcialo poklonic sie przed pomnikiem, zapalic swieczke i pomodlic w kosciele. Za ofiary, mieszkancow Sant’Anna di Stazzema.

kosciol_z_daleka_sant_anna_di_Stazzema_moja_Toskania

Zdarzyla sie tu jedna z tych okrutnych rzezi, ktore mialy miejsce podczas wojny. Niewyobrazalne okrucienstwo, ktore dotknelo to niewielkie miasteczko polozone na 660 metrach n.p.m. W sumie 560 osob zastrzelonych jednego dnia.

Do miasteczka prowadzi waska droga asfaltowa. Trzeba zwalniac, kiedy mijamy nadjezdzajace samochody. W koncu dojezdzamy do wjazdowej tablicy, dzieki ktorej dowiadujemy sie, ze Sant’Anna di Stazzema to rejon narodowego parku pokoju.

napis_sant_Anna_di_Stazzema_moja_toskania

Na parkingu stoi duza tablica z takimi oto rysunkiem:

obrazek_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania

Plac parkingowy znajdujacy sie przy samym wjezdzie do miasta nosi imie Anny Pardini, najmlodszej dziewczynki zamordowanej 12 sierpnia 1944 roku. Miala zaledwie 20 dni.

Na placu zostala zbudowana kaplica.

kapliczka_na_parkingu_moja_toskania

Miasteczko jest bardzo male. Na gorze wybudowane sa kamienne domy. Jeden przylegajacy do drugiego. Ktos wywiesil wloska flage. Potem w barze dowiemy sie, ze w Sant’Anna di Stazzema nie ma juz zadnego stalego rezydenta. Pozostaly dwie osoby, ktore przyjezdzaja tu, by wyremontowac mieszkanie. Ale nie sa tu zameldowane.

il_pero_moja_toskania_sant_anna_di_Stazzema

Sant’Anna di Stazzema pochodzi z XVI wieku. Byla miasteczkiem,w ktorym zamieszkiwali pasterze. W XVIII wieku bylo tu okolo 30 domow, w ktorych w sumie mieszkalo okolo 170 osob.

Mieszkancy zyli z rolnictwa, hodowli zwierzat. Niektorzy zajmowali sie zbieraniem kasztanow,  wydobywaniem wegla czy przygotowywaniem wapna.

W dolnej czesci kilka domow. W jednym z nich, na parterze pani w srednim wielu prowadzi bar. Wstaje o 2 w nocy, by wyrobic sie ze wszystkim, by zrobic zakupy w hurtowni, upiec chleb, ciasto i o 7 rano otworzyc lokal. Nikt jej w tym nie pomaga. Sama sobie radzi. Robi to chyba z pasji, bo w zime malo kto tu przyjezdza. Potrafi wiec przygotowac tylko dwie kawy dziennie. Teraz kiedy nadeszla wiosna, przyjezdza coraz wiecej osob.

Do miasta prowadzi szeroki, asfaltowy chodnik. Po bokach dwie rzezby.

wejscie_do_miasta_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania

Cisza. Mimo ludzi przechadzajacych sie wokolo panuje spokoj. Wszyscy zamysleni, skupieni. Gdzies w oddali slychac tylko ptasi spiew.

Kosciol Swietej Anny pochodzi z XVI wieku. To tu przed nim 12 sierpnia 1944 roku zostalo zamardowanych 130 osob: proboszcz kosciola, same kobiety, dzieci i starsze osoby. Ciala ofiar zostaly spalone wraz z rzeczami, ktore znajdowaly sie w kosciele. Resztki po kilku dniach, zostaly zgromadzone we wspolnym grobie.

Na placu przed kosciolem stoi kilka rzezb czy pomnikow.

pomnik_sant_Anna_di_stazzema_moja_Toskania

Rzezba Novello Finotti z 2005 roku

Rzezba Novello Finotti z 2005 roku

pomnik_na_placu_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania

W oddali widac ossario – miejce, w ktorym pochowani sa niektorzy mieszkancy zamordowani w 1944 roku

Kosciol nie jest zbyt duzy.

wnetrze_kosciola_moja_toskania

Przy oltarzu pali sie duzo swiec i co chwile ktos podchodzi i zapala nowa.

swieczki_w_kosciele_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania

Za oltarzem zostal powieszony ogromna makieta ze zdjeciami zamordowanych osob, ktore nie przekroczyly 16 roku zycia. W niektorych miejscach brakuje zdjec.

makieta_ze_zdjeciami_sant_anna_di_Stazzema_moja_toskania

Prawdopodobnie dlatego, ze nie zdazono zrobic fotografii kilkumiesiecznym niemowlakom. Z makiety dowiadujemy sie, ze zostaly rozstrzelane rowniez kobiety w ciazy.

Z boku kosciola wisza tablice pamiatkowe, z ktorych jedna jest uszkodzona. To wichura z marca 2015 roku sprawila, ze tablica polamala sie. Podobno ma byc naprawiona.

tablice_pamiatkowe_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania

Przy placu koscielnym znajduje sie Muzeum Oporu. To dawny budynek szkoly. Niestety w niedziele wielkanocna muzuem bylo zamkniete.

muzeum_oporu_sant_anna_di_stazzema_moja_Toskania

Stad udalismy sie w strone kamiennej drogi, ktora prowadzi do ossario, miejsca, gdzie zostaly pochowane niektorzy mieszkancy zamordowani w 1944 roku. Przy drodze zostaly wbudowane obrazy – droga krzyzowa oraz sceny upamietniajace dramatyczne wydarzenia wojenne.

kierunek_ossario_moja_toskania_sant_anna_di_stazzema

droga_do_ossario_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania_

droga_krzyzowa_sant_anna_di_stazzema_moja_Toskania

Przy drodze znajduja sie rowniez ruiny, prawdopodobnie domu. Zwalone dookola drzewa przypominaja o wichurze sprzed roku. Byc moze i te ruiny domu ucierpialy podczas huraganu.

ruina_domu_sant_Anna_di_stazzema_moja_Toskania

Przed ossario znajuje sie mala kapliczka. Tuz za nia lezy ogromne drzewo, ktore upadajac prawdopodobnie uszkodzilo krzyz na dachu.

kaplica_stazzema_moja_Toskania

 

W koncu dochodzimy do ossario. Z gor naplywa mgla i powoli zakrywa dolne partie miasta. Nagle robi sie chlodno.

ossario_moja_toskania_sant_Anna_di_Stazzema

Miejsce to zostalo zbudowane w 1948 roku, w czwarta rocznice rzezi. Pochowanych jest tu 560 ofiar, ktore mieszkaly w Sant’Anna di Stazzema i okolicach i zostaly zabite w 12 sierpnia 1944 roku.

Osoby, ktore zostaly zidentifikowane przez rodziny spoczywaja w bocznych czesciach ossario, natomiast spaleni na placu pod glownym pomnikiem.

groby_i_ossario_moja_toskania_sant_Anna_di_stazzema

W 1971 roku postawniono tu rzezbe Vincenzo Gasperetti przedstawiajaca mloda matke z dzieckiem, zabita przez Niemcow.

pomnik_matki_z_dzieckiem_moja_toskania_sant_anna_di_stazzema

pomnik_ossario_sant_anna_di_stazzema_moja_toskania

Mgla stawala sie coraz gestsza, wiec postanowilismy zejsc do miasta.

mgla_w_gorach_sant_anna_di_stazzema_moja_Toskania

Nie przestaniemy myslec o rzezi w Sant’Anna di Stazzema. Pewnie tu powrocimy, by zapalic jeszcze jedna swieczke w kosciele…

4 komentarze

  1. „Trzeba z zywymi naprzod isc..” powiedzial by poeta, ale nie tak latwo wymazac z historii, pamieci takie zdarzenie..wojna byla okrutna..dobrze, ze ludzie pamietaja, moze dzieku temu takie tragedie juz sie nie powtorza…coz w Polsce tez sa takie miejsca…
    Mysle, ze trudno Ci bylo tlumaczyc dziecku co tam sie wydarzylo i dlaczego..

    • Oj tak…

Post a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *